شناسایی مؤلفه‌های مدیریت کارکنان دانشی درسازمان‌های دانش‌بنیان ارتش ج.ا.ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء(ص)

2 دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

بدون شک به‌کارگیری مفاهیم دانش در فرایندهای سازمانی در قرن حاضر موجب رشد و بالندگی سازمان‌ها گردیده و در این عصر دانش‌محوری، سازمان‌های دفاعی دانش‌بنیان به‌عنوان نهادهای حیاتی ایجاد ثبات و امنیت مطرح می‌باشند. در این سازمان‌ها، کارکنان دانشی مهم‌ترین عامل تحقق هدف­های سازمانی می‌باشند. اما مدیریت این کارکنان خود چالش‌های فراوانی به همراه دارد. در این تحقیق به شناسایی مؤلفه‌های مدیریت کارکنان دانشی در سازمان‌های دانش‌بنیان ارتش به‌عنوان هدف اصلی تحقیق پرداخته شده است. در این تحقیق کاربردی، پس از انجام مطالعات اکتشافی، تعداد 22 مؤلفه استخراج و با استفاده از روش دلفی و سه دور پیمایش، موردبررسی قرار گرفت. روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش، پرسشنامه‌های نیمه ساختاریافته و ساختاریافته می­‌باشد که تجزیه­‌و­تحلیل آنها از طریق نرم‌افزار SPSS انجام گردیده است. نتایج به‌­دست آمده از تحقیق حاضر نشان می‌دهد که درمجموع، چهار بعد (جذب و استخدام، بهسازی، نگهداری و به‌کارگیری) و هشت مؤلفه شامل (جذب نیروی کیفی (متعهد و متخصص)، اجرای فرایند جامعه‌پذیری، توسعۀ توانایی‌های علمی و تخصصی، توسعۀ توانایی‌های شناختی، مدیریت عملکرد، نظام جبران خدمات، رهبری اثربخش و گروه­‌های خودگردان) به‌عنوان مهم‌ترین ابعاد و مؤلفه‌های مدیریت کارکنان دانشی در سازمان‌های دانش‌بنیان ارتش ج.ا.ایران شناخته ‌شده‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identifying the Constituents of Knowledge Personnel Management in the Knowledge-Based Organizations of the Army of the I.R. of Iran

نویسندگان [English]

  • Hossein Fatehabadi 1
  • Jahanyar Bamdad Sufi 2
1 Assistant Professor of Khatam Al-Anbia Air Defense University
2 Associate Professor of Allameh Tabatabai University
چکیده [English]

Indubitably, the application of knowledge concepts in organizational processes in this century has led to the growth and improvement of organizations and in this age of knowledge, knowledge-based defense organizations are regarded as the vital institutions to create stability and security. In these organizations, knowledge personnel are the most important factor in accomplishment of the organizational objectives. But the management of these employees per se has numerous challenges. The main purpose of this study was the identification of constituents of knowledge personnel management in knowledge-based organizations of the Armed Forces. In this applied research, after performing exploratory studies, using the Delphi method and three rounds of survey 22 constituents were extracted and examined. Data collection in this study was conducted using the semi-structured and structured questionnaires and they were analyzed using SPSS software. The results of study showed that, in general, four dimensions (recruitment and employment, improvement, maintenance and application) and eight components (recruitment of quality staff (committed and expert), implementation of the socialization process, development of scientific and professional abilities, expansion of cognitive abilities, performance management, service compensation system, effective leadership and self-governing groups) have been identified as the most important dimensions and components of knowledge management in knowledge-based organizations of the Army of the I. R. of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Knowledge management
  • knowledge-based organization
  • knowledge staff
  • strategic management
  • human resources
  • Army of the I. R. of Iran
الف. منابع فارسی
1. احمدی، پرویز؛ صفری، محمد؛ میرمهدی، سیدمهدی و اسماعیلی، فرشید، (1391) رابطه بین ارزش‌های اخلاقی کارکنان با تناسب شخص- سازمان و ترک خدمت، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، دورة 4، شمارة 7.
2. افجه، سید علی‌اکبر و صالح‌غفاری، عادل، (1392) عوامل مؤثر بر نگهداری و ترک خدمت کارکنان دانش‌محور، راهبرد فرهنگ، سال ششم، شمارة 21.
3. افخمی اردکانی، مهدی، (1390) اعتماد سازمانی حلقه مفقوده سازمان‌های دانشی، بررسی نقش میانجی اعتماد در رابطه بین فرهنگ و تمایل به ترک شغل کارکنان دانشی، هفتمین اجلاس توسعة منابع انسانی، مرکز مطالعات بهره‌وری و منابع انسانی.
4. آرمسترانگ، مایکل، (1393) مدیریت راهبردی منابع انسانی: راهنمای عمل، ترجمة محمد صائبی، تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.
5. تافلر، آلوین، (1374) جابجایی قدرت، ترجمه شهیندخت خوارزمی، تهران: نشر سیمرغ.
6. حسینی، ابوالحسن، (1389) نقش مدیریت استعداد در تأمین و حفظ منابع مستعد، فصلنامه اقتصاد و تجارت نوین، شماره 23.
7. خوش‌دل امامی، محسن؛ خادم حسینه، احمد و لطفی، محمد، (1392) بررسی راهکارهای مناسب برای جذب نیروی انسانی کیفی در ارتش جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه علوم و فنون نظامی، دوره 9، شماره 26.
8. خبرآوران، مونا، (1392) بررسی عوامل تأثیرگذار بر تمایل به ترک خدمت دانش‌گران فناوری اطلاعات در ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت صنعتی، مؤسسه آموزش عالی مهر البرز.
9. دراکر، پیتر، (1390) مدیر اثربخش، ترجمه فضل‌الله امینی، تهران: نشر فرا.
10. دراکر، پیتر، (1393) چالش‌های مدیریت در سده 21، ترجمه محمود طلوع، تهران: مؤسسة رسا.
11. رابینز، استیفن، (1382) مبانی رفتار سازمانی، ترجمه علی پارسائیان و محمد اعرابی، تهران: دفتر نشر پژوهش‌های فرهنگی.
12. رسولی، رضا و رشیدی، مهدی، (1394) طراحی تبیین مدل حفظ و نگهداری کارکنان دانش‌پایه، فصلنامة پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، سال1394، شماره 1
13. رمضان، مجید و حسنوی، رضا، (1391) سرمایه فکری سازمان، تهران: آتی‌نگر.
14. ساعتچی، محمود و عزیزپور، علی‌اکبر، (1384) طراحی الگوی رهبری اثربخش دانشگاهی، دانشور رفتار، سال دوازدهم، شمارة 11.
15. سنجقی، محمدابراهیم، فرهی بوزنجانی، برزو و شمس احمر، مهران، (1390) آسیب‌شناسی نظام نگهداری منابع انسانی با رویکرد راهبردی و ارائه الگوی مناسب (مطالعه موردی در یک سازمان دفاعی)، فصلنامه راهبرد دفاعی، سال نهم، شماره 34.
16. صاحبدل، سونیا، (1395) عوامل مؤثر بر ترک خدمت کارمندان فناوری اطلاعات در شرکت ارتباطات زیرساخت، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت فناوری اطلاعات، دانشگاه پیام‌نور غرب تهران.
17. صفرخانلو، فریدون، (1373) عوامل مؤثر بر تداوم خدمت کارکنان پژوهشی در شرکت‌های سازمان صنایع ملی ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت منابع انسانی، دانشگاه علامه طباطبایی.
18. عباس‌زاده، حسن، (1389) طراحی تبیین سازمان‌های دانشی. نشریه بانک، شماره 8.
19. فرتوک‌زاده، حمیدرضا، مصطفایی، خدیجه، رجبی، میثم و مجیبیان، فاطمه، (1394) بررسی علل خروج کارکنان دانشی از شرکت‌های دانش‌بنیان با رویکرد پویایی‌شناسی سیستم، فصلنامه علوم مدیریت ایران، دوره 10، شماره 37.
20. فرهنگی، علی‌اکبر و صمدی، مهران، (1386) جامعه‌پذیری کارکنان در بدو خدمت و تأثیر آن در نگهداشت کارکنان، فصلنامه بصیرت، سال 14، شماره 38.
21. فرهی، برزو، (1378) فرآیند جامعه‌پذیری سازمانی، توسعه مدیریت، شماره 7.
22. فیروز‌آبادی، سیدحسن، خورشیدی، عباس، (1388) راهبرد تربیتی - آموزشی دانشگاه‌های افسری نیروهای مسلح، فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک، دوره 7، شماره 38.
23. قادرپناه، فریبرز؛ بهدادفر، محمدرسول و شیخ، علیرضا، (1393) آسیب‌شناسی نظام مدیریت عملکرد ارتش جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مدیریت نظامی، دوره 14، شماره 56.
24. قلی‌پور، رحمت‌الله؛ امیری، علی‌نقی؛ مهدی‌زاده، محمدرضا و زمانی‌فر، محسن، (1392) شناسایی عوامل مؤثر بر نگهداری کارکنان دانشی در شرکت پالایش و پخش فرآورده‌ای نفتی ایران، مدیریت فرهنگ‌ سازمانی،  دوره 11، شماره 2، پیاپی 28.
25. قاضی‌زاده فرد، سیدضیاءالدین و اتابکی، محمد، (1391). معرفی الگوی برون‌سپاری در سازمان‌های نظامی، فصلنامه راهبرد دفاعی، سال دهم، شماره 39.
26. کاملی، محمدجواد، رحیمی، محمدرضا، (1394) بررسی اثر سرمایه اجتماعی بر سرمایه فکری و توسعه مدیریت دانش با در نظر گرفتن نقش میانجی ساختار سازمانی (موردمطالعه: فروشگاه‌های زنجیره‌ای اتکا و شهروند)، فصلنامه مدیریت منابع در نیروی انتظامی، سال سوم، شماره 1.
27. کاویانی، حسن، (1396) شناسایی علل خروج کارکنان دانشی از قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا(ص) آجا، تهران: مرکز مطالعات قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا(ص) آجا.
28. کریتنر، رابرت و کینیکی، آنجلو، (1384) مدیریت رفتار سازمانی، ترجمه علی‌اکبر فرهنگی و حسین صفرزاده، تهران: انتشارات پویش.
29. کتاب برگزیده هاروارد، (1392) راهنمای قدم‌به‌قدم مدیریت منابع انسانی با مثال‌های واقعی: استخدام و حفظ بهترین کارکنان، ترجمه علی شیرازی، تهران: انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
30. کمیسون امنیت ملی آمریکا،(1383) استراتژی‌های امنیت ملی در قرن 21، ترجمه جلال دهمشگی، بابک فرهنگی و ابوالقاسم راه‌چمنی. تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
31. گیبسون، ران، (1386)  نواندیشی در عصر تحول، ترجمه علی شیرازی، تهران: سازمان مدیریت صنعتی.
32.  محمدی، فتح‌اله، غرویان، احمد و باصری، احمد، (1377) بررسی علل ترک خدمت متخصصین نیروگاه، سیزدهمین کنفرانس بین‌المللی برق.
33. مختاری دینانی، مریم؛ کوزه چیان، هاشم و نظریان، عباس، (1396) طراحی الگوی هوشمندهای موردنیاز رهبری اثربخش ورزشی، پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، سال 6، شماره 1.
34. مشبکی، اصغر و قلیچ‌لی، بهروز، (1382) تیم‌های خودگردان، کمال مدیریت، شماره 2 و 3.
35. میرباقری، سیدعلیرضا، (1389) استراتژی‌های اثربخش در نگهداری کارکنان دانش‌محور، تدبیر، 219.
36. میرزایی، سارا (1390) رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر ترک خدمت کارکنان (موردمطالعه شرکت راه‌آهن ج.ا.ایران)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت اجرایی، دانشگاه علامه طباطبایی.
37. میرسپاسی، ناصر، (1388) مدیریت استراتژیک منابع انسانی و روابط کار، تهران: انتشارات میر.
38. میرسپاسی، ناصر، (1393) مدیریت استراتژیک منابع انسانی و روابط کار (تمرین و مقالات)، تهران: انتشارات میر.
39. میرسپاسی، ناصر، (1393) ویژگی‌های کیفیت منابع انسانی در سازمان‌ها و دولت الکترونیک، فصلنامه خط‌مشی‌گذاری عمومی در مدیریت، دوره 1، شماره 1.
40. میرکمالی، سیدمحمد و متاجی نیمور، علیه، (1393) شناسایی عوامل مرتبط با انتقال آموزش به محیط کار از دیدگاه متخصصان شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی با استفاده از روش دلفی، فصلنامه بهبود مدیریت، سال هشتم، شماره 2.
41. مهدی‌نژاد نوری، محمد؛ سعادتی، مجتبی؛ خسروجردی، علی و فخری، مجید، (1396) طراحی الگوی سازمان‌های دفاعی دانش‌بنیان، فصلنامه مطالعات دفاعی راهبردی، سال 15، شماره 68.
42. نعمتی، سمیه؛ خائف الهی، احمدعلی و مؤمنی، نوند، (1392) طراحی نظام جبران خدمات در سازمان‌های دانش‌بنیان رویکرد مدل‌سازی ساختاری تفسیری، پژوهش‌های مدیریت منابع سازمانی، سال دوم، شماره 3.
43. نیکوکار، غلامحسین؛ مهدوی، محمد؛ موسوی، سید جلال و علیدادی، یاسر، (1393) ارائه­ی مدلی جهت ارزیابی عملکرد کارکنان دانشی، دوفصلنامة پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، سال ششم، شماره 2.
44. هولتزر، مارک و هوآن لی، سئوک، (1393) مدیریت بهره‌وری نیروی انسانی در بخش دولتی، ترجمة حسن بولادیی، محمد خانباشی، مهدی نیکنام و علیرضا کوشکی، تهران: انتشارات ترمه.
 
 
ب. منابع انگلیسی
1. Alexander, K. (2014). Generation Y knowledge workers’ experience of work motivation: A grounded theory study. Ph.D. dissetation, Capella University. Umi number: 3682566
2. Brinkley, I. Fauth, R. Mahdon, M and Theodoropoulou, S. (2009), Knowledge Workers and Knowledge Work, A Knowledge Economy Programme Report, www.theworkfoundation.com.
3. Darchen, Sebastien and Tremblay, Diane-Gabrielle. (2010). What attracts and retains knowledge workers/students: The quality of place or career opportunities?, The cases of Montreal and Ottawa. Cities, 27.
4. Edgar, Fiona. Alan, Geare and Paula, O’Kane. (2015). The changing dynamic of leading knowledge workers. Employee Relations, 37 (4).
5. Englmaier, F., Gerd, Muehlheusser and Andreas, Roider. (2014). Optimal incentive contracts for knowledge workers. European Economic Review, 67.
6. Fatima, H. (2011). Does Employee retention affect Organizational Competence? Industrial Engineering Letters, 1 (1).
7. Hans K, Hvide and Eirik, Gaard Kristiansen. (2012). Management of Knowledge Workers.The Journal of Law & Economics, 55 (4).
8. Jacobs, R. (2017). Knowledge Work and HumanResource Development, Human Resource Development Review, 16 (2).
9. Kelley, L., Lee, D., Blackman and Jeffrey r Hurst. (2007). An exploration of the relationship between learning organisations and the retention of knowledge workers. The Learning Organization, 14 (3).
10. Maruta, R. (2012). Transforming knowledge workers into innovation workers to improve corporate productivity. Knowledge-Based Systems, 30.
11. Mládková, Ludmila. (2012). Leadership in management of knowledge workers. Procedia, Social and Behavioral Sciences, 41.
12. Mládková, Ludmila. (2012). Knowledge Workers and the Principle of 3S (Self-management, Selforganization, Self-control), Procedia - Social and Behavioral Sciences, 181.
13. Mládková, Ludmila. Jarmila, Zouharová andJindřich, Nový. (2015). Motivation and Knowledge Workers, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 207.
14. Nair, Nisha and Vohra, Neharika. (2010). An exploration of factors predicting work alienation of knowledge workers. Management Decision. 48 (4).
15. Nelson, Klara and McCann, Joseph. (2010). Designing for knowledge worker retention & organization performance.  Journal of Management and Marketing Research,  143 (2).
16. Price, J. and Mouler. (2006). Reflection on the determinants of voluntary turnover. International Journal of Manpower, 22 (7).
17. Smith, Alan and Rupp, William. (2003). Knowledge worker: exploring the link among performance rating, pay and motivational aspect. Journal Knowledge Mantnagement,  54(3).
18. Wang, Yumei. Zhen, Zhu and Qing, Cong. (2008). An Analysis on the Knowledge Workers’ Turnover: A Psychological Contract Perspective. International Journal of Business and Management, 3 (3).
19. Widmann, Bruce Scott. (2013). Influence of leadership style on work engagement of knowledge workers in an engineering organization..., Doctor of Education thesis, Indiana Wesleyan University.